Tác phẩm "Đi ngược dòng biểu tình" của Niwa Yoshinori

Lâu lắm không viết giới thiệu tác phẩm, vì bận quá ☺. Hôm nay, trong giai đoạn chờ bước vào một đợt bận mới với…3 dự án liền 1 lúc, tôi tự thưởng cho mình bằng việc giới thiệu một tác phẩm của nghệ sĩ Nhật Bản sinh năm 1982, Niwa Yoshinori.

Niwa Yoshinori là một trong các nghệ sĩ đang lên của nghệ thuật đương đại Nhật Bản. Tác phẩm của anh luôn thách thức các đường biên của nghệ thuật đương đại thông qua việc sử dụng lối tiếp cận “can thiệp vào đời sống “ (intervention), và bằng chính sự can thiệp này, đặt ra những thức nhận mới cho công chúng về các định niệm cũ xưa-không chỉ về văn hoá, xã hội, mà còn về chính bản thân vai trò của nghệ thuật/nghệ sĩ trong đời sống ( các bạn có thể click vào đây để vào website của anh để xem thêm)

Trong thời gian nhiệm trú nghệ thuật tại Arts Chiyoda 3331, Tokyo, chúng tôi đã có một buổi trình bày (với Niwa cùng một số các nghệ sĩ khác) về các tác phẩm của mình. Tôi đặc biệt có ấn tượng về một tác phẩm Niwa trình bày hôm đó, có tên là: “Đi ngược dòng biểu tình” (Walk in the Opposite Direction of a Demonstration Parade), được thực hiện vào năm 2011.

Trong tác phẩm này, Niwa- trong vai trò người trình diễn- tìm cách đi ngược hướng một dòng người biểu tình đang hô vang khẩu hiệu yêu cầu chấm dứt việc sử dụng điện từ nguồn hạt nhân (Các bạn xem video ở dưới đây)

Tác phẩm được mô tả như sau:

“…Niwa tham dự vào một cuộc biểu tình chống sử dụng năng lượng nguyên tử, và đi ngược hướng từ đầu cho tới cuối dòng người biểu tình. Như thể không hề có chút liên nối gì với các thái độ quả quyết của cuộc biểu tình, trong tiến trình đi ngược dòng người, tác phẩm này đã nắm bắt phản ứng và sự bày tỏ thái độ của mọi người trước hành vi đi ngược dòng đó. Qua hành vi này, Niwa nỗ lực giải kết cấu hiện tượng có tính tập thể của một cuộc biểu tình, và từ đó, đặt ra câu hỏi về tính cá nhân…”

Sau khi xem xong tác phẩm, tôi đã hỏi Niwa vì sao anh lại làm một tác phẩm như vậy, và bản thân anh thì cổ vũ hay phản đối việc đòi hỏi chấm dứt sử dụng năng lượng điện hạt nhân tại Nhật? Niwa đã trả lời rằng, trong vai trò một người dân, anh hoàn toàn đồng tình với mục đích của cuộc biểu tình đó, và sẵn sàng tham dự. Tuy nhiên trong vai trò là một nghệ sĩ, anh muốn đặt ra các câu hỏi xa hơn về mối quan hệ giữa tính cá nhân và thân phận của cá nhân thiểu số trong mối tương quan với tập thể- đa số.

Tôi chợt nhớ đến một buổi thảo luận tại Indonesia với một số nghệ sĩ và giám tuyển. Chúng tôi cũng đã từng đề cập đến vấn đề này- tức đến câu hỏi thực sự thì vai trò của nghệ sĩ và nghệ thuật là gì trong thời điểm hiện nay. Một giám tuyển đã đưa ra một câu trả lời theo tôi là rất thú vị. Theo ông, vào thời xưa kia, khi còn tồn tại hình hệ nghệ thuật có tính ý thức hệ, nhiệm vụ của nghệ sĩ có thể chính là việc chống lại các quyền lực khả thị (visible power). Tuy nhiên, trong thời buổi hiện tại, khi thế giới đã bước vào một kỉ nguyên mà mọi thứ đều trộn lẫn và khó có thể còn tồn tại các câu trả lời đen trắng rõ ràng, nhiệm vụ lớn của nghệ sĩ phải là việc vạch trần ra các dạng quyền lực ngầm ẩn (invisible power).

Kết nối ý tưởng này với tác phẩm “đi ngược dòng biểu tình” của Niwa, chúng ta thấy rõ ràng là, nếu như bản thân đoàn biểu tình với các khẩu hiệu hoàn toàn đúng đắn của nó, có thể là một thực hành chống lại một quyền lực khả thị ( ở đây có thể là quyền lực về chính trị, kinh tế, tư bản, hay quyền lực của khoa học kĩ thuật, trước thiên nhiên) – thì thực hành của Niwa lại đã đặt câu hỏi vào một dạng quyền lực ngầm ẩn- tức quyền lực của đa số, quyền lực của đám đông- một thứ quyền lực sẽ luôn có nguy cơ trở nên mù quáng khi lên tới một tầm mức nào đó, và vào lúc ấy, thực hành quen thuộc của dạng quyền lực này sẽ là tiêu diệt mọi giọng điệu khác với giọng điệu của nó.

Xem tác phẩm:




Note: bản quyền hình ảnh và video clip ở bài này: (c) Yoshinori Niwa Courtesy of Ai Kowada Gallery