Trong suốt 26 ngày ( từ 12 tháng bảy đến mùng 7 tháng Tám), từ ngày đầu tiên, khi các nghệ sĩ bắt đầu bỡ ngỡ bước vào một không gian dường như ít quen thuộc với họ, và khi những người dân cư trú trong hẻm 288 lâu nay cũng bắt đầu bỡ ngỡ quan sát một điều gì đó hầu như là chưa từng thấy bao giờ, thật sự là đã có một cuộc đối thoại có lúc ngầm ẩn, có lúc tường minh, có lúc vừa ngầm ẩn vừa tường minh xảy ra, giữa bên này và bên kia, giữa ta và họ, giữa mới và cũ, giữa điều quen thuộc và điều không quen thuộc…
Và như triết gia Gadamer đã nói, bản chất của cuộc đối thoại không nằm ở việc thuyết phục, ngay khi sự thuyết phục xảy ra, cuộc đối thoại đã thất bại vì ở đó xuất hiện tình trạng áp đặt, hoặc ngầm ẩn thông qua logic, hoặc tường minh thông qua quyền lực. Đối thoại, theo Gadamer, chính là đối thoại với bản thân ngay trong khi đối thoại với kẻ khác, để đối thoại được với kẻ khác, để qua đó, tầm nhìn của cả hai đều được mở rộng.
Từ góc độ của nhà tổ chức cho dự án này, chúng tôi đã tìm cách tạo ra sự xuất hiện của hai cái khác trong cùng một không gian đời sống, để qua đó tạo điều kiện cho mỗi cái khác đó, thông qua quá trình đối thoại với bản thân sẽ đối thoại được với cái khác nó, hoặc thông qua quá trình tìm cách đối thoại với cái khác nó sẽ hiểu rõ hơn về bản thân. Chính từ quá trình đối thoại nhiều chiều này, mà rồi chúng tôi hy vọng trong bản thân mỗi cái khác đều sẽ xuất hiện một không gian mới mẻ - tức không gian của sự thông dịch. Và Thông dịch, cũng theo Gadamer, chính là sự hiểu.
Và trong không gian thông dịch, không gian hiểu này, cũng lại sẽ xuất hiện tự động các hành vi mới, như diễn giải, áp dụng, hay thậm chí sao phỏng, để từ đó, cuộc đối thoại đạt tới một tình huống lý tưởng cho các bên đối thoại, tức tình huống của sự hòa trộn tầm nhìn, nới rộng tầm nhìn, mà không tự đánh mất mình trong diễn ngôn áp đặt, không chỉ của kẻ khác, mà của chính mình vào lúc tìm cách áp đặt kẻ khác.
Chính vì thế, là một nhà tổ chức và giám tuyển của dự án, chúng tôi xác định rõ nhiệm vụ chủ yếu của mình chính là việc thiết lập điều kiện cho sự đối thoại xảy ra, một điều kiện mà ở đó, các bên đối thoại có thể thấy nhau rõ nhất, có đủ thời gian để lắng nghe nhau, có đủ không gian để di chuyển trong tiến trình mở rộng tầm nhìn tự động và không ngưng nghi trong suốt quá trình đối thoại.
Để cho thấy rằng đây không chỉ là những lời lẽ theo kiểu lý thuyết, chúng tôi sẽ dẫn ra ngay một ví dụ cụ thể trong dự án này, qua đó, làm rõ hơn việc đối thoại, thật ra là một thách thức, một sự đi dám đi ra ngoài bản thân mình, thậm chí về mặt đời thường chứ không chỉ trong ngôn từ và lý thuyết.
Vào ngay ngày thứ ba của dự án, trong khi các nghệ sĩ đang vẽ lên tường, một đoàn gồm công an khu vực, dân phòng đã bất ngờ đến, yêu cầu các nghệ sĩ tạm ngưng vẽ để làm rõ mục đích, ý đồ của việc vẽ lên tường công khai và thường kỳ trong một khu dân cư đông đúc. Chính ngay ở đây, một điểm đối thoại đã xảy ra. Tại điểm đối thoại này, các kinh nghiệm khác nhau đã xuất hiện. Về phía nghệ sĩ, đó là kinh nghiệm của việc đối mặt với một tình huống có thể buộc họ phải chấm dứt câu chuyện của mình. Về phía chính quyền, đó là kinh nghiệm của việc đối mặt với một sự “có vẻ như” vi phạm công khai các tâm thức mặc định cũ về văn hóa và nghệ thuật, thậm chí đôi chút chính trị. Về phía cư dân trong hẻm, kinh nghiệm của việc rơi vào trong một tình thế mâu thuẫn giữa những gì họ thấy trong vài ngày trước- tức những gì mà với họ là bắt đầu dễ chịu và sinh động, với những gì ngay lúc này họ quan sát – tức những gì có thể là một sự che giấu của những điều đáng ngờ.
Chính trong điểm đối thoại này, đã sinh ra các sự thương thỏa, diễn giải, lắng nghe, phản tư, và rồi thông dịch. Tất cả những điều này các bạn có thể thấy trong video clip thú vị, phỏng vấn ông tổ trưởng dân phố.
<
Trong clip này vị tổ trưởng, trong vai trò là cầu nối giữa chính quyền địa phương và khu dân cư, đã tự mình, không chỉ thông dịch, diễn giải thực hành của các nghệ sĩ vào chính kinh nghiệm cũ về nghệ thuật về văn hóa của mình, mà còn thông dịch và diễn giải chính kinh nghiệm của của bản thân vào một dạng thực hành mà ông gần như là lần đầu tiên chứng kiến đầy đủ. Chính qua sự diễn giải này, mà rồi chúng ta cũng có thể thấy được bản thân thực hành graffiti, có nguồn gốc phương Tây, trong cuộc đối thoại cụ thể này, đã được thông dịch ra sao vào không gian tiếp nhận địa phương.
Với các nghệ sĩ, chính kinh nghiệm mới này cũng đã phần nào cơi nới tầm nhìn của họ về không chỉ graffiti, mà còn chính thực hành nghệ thuật công cộng nói chung. Cụ thể nhất ở đây chính là việc, trong tiến trình vẽ hàng ngày của họ, ngoài những thông điệp thị giác thuần túy của nghệ thuật graffiti, đã xuất hiện một yếu tố mới. Một nghệ sĩ trong nhóm vẽ đã hoàn toàn tự động tìm tới một bà cụ sống một mình trong khu phố này, để vẽ chân dung lớn của bà lên bức tường. Sau đó, nghệ sĩ nay cũng lại tìm thêm một em bé sống trong khu phố và vẽ chân dung em lên tường.
Về phần người dân, kinh nghiệm đối thoại mới mẻ này cũng lại đã dẫn họ đến các cách diễn giải mới về nghệ thuật, mà trong cách diễn giải này, nghệ thuật và họ không còn là hai phạm trù hoàn toàn xa cách và biệt lập nữa. Cụ thể là, sau khi đã quan sát rất lâu, rồi trò chuyện với các nghệ sĩ, và nhất là sau khi chứng kiến các khuôn mặt chân dung của chính những người dân sống trong hẻm được vẽ lên tường, một người dân đã chủ động tìm tới các nghệ sĩ vẽ graffiti để đề nghị các nghệ sĩ vẽ chân dung của vợ mình, cùng các con và đồ chơi của chúng như một món quà mà ông muốn dành tặng gia đình.
Về mặt chính quyền, sau cuộc đối thoại kể trên, việc họ đã để yên cho các nghệ sị graffiti làm việc tiếp tục cho tới hết dự án cũng đã chứng minh hoàn hảo việc trong bản thân họ- hay nói chính xác hơn, bản thân những người đại diện hợp pháp của họ, cũng đã xảy ra một sự diễn giải, thông dịch, qua đó, tầm nhìn của họ cũng đã có sự cơi nới
Còn với bản thân ga 0, có lẽ không cần phải nói rằng các kinh nghiệm mới mẻ này đã cơi nới- như vẫn luôn luôn vậy qua các dự án trước đây- chính tầm nhìn của chúng tôi ra sao trong cả bản thân diễn ngôn lẫn cú pháp của chúng tôi, trong nỗ lực tìm cách chuyển hóa “ từ diễn thành đời”, hay có thể nói theo một cách khác mà hiện chúng tôi đang cảm thấy thích thú hơn (có lẽ cách nói này cũng đến từ chính các trải nghiệm mới của chúng tôi) – trong nỗ lực tìm cách di chuyển không ngưng nghỉ giữa diễn và đời.
Lẽ dĩ nhiên, ví dụ nêu trên chỉ là một điểm (và có lẽ là tường minh nhất) trong vô số điểm đối thoại khác xuất hiện tại mọi ngóc ngách của chính dự án này. Chúng tôi tin rằng các bạn, nếu quan tâm, sẽ thấy vô số điểm đối thoại khác lộ ra trong các hình ảnh chúng tôi cập nhật lên blog, facebook, trong các trao đổi đối thoại giữa các thành viên của dự án trên facebook, trên blog, hoặc qua chính các bài báo, hay các chương trình truyền hình làm về dự án.
Nếu có hứng thú và quan sát kĩ, tôi tin rằng chính các bạn sẽ thấy ra những cách đọc, diễn giải, thông dịch, hay áp dụng khác nhau vào bản thân dự án, qua đó, vào bản thân thực hành nghệ thuật graffiti, tức tất cả những gì mà theo chúng tôi đang chứng minh rằng hình như đang có một sự hiểu nào đó được khởi hoạt tư rất nhiều góc dộ và cấp độ khác nhau, không chỉ với nghệ thuật graffiti, với bản thân dự án “vẽ graffiti lên tường hẻm”, mà còn với chính nghệ thuật đương đại, nghệ sĩ đương đại và vai trò thực hữu của những thành phần này trong xã hội hiện tại.
The report of HTV ( Hochiminh city Television Channel 7) on the project" Graffiti in the alley" [with EN sub]
Trở lại với mục đích chính của là thư này. Đó là việc mời các bạn tới tham dự tuần cuối của dự án “vẽ graffiti lên tường hẻm”. Trong tuần cuối cùng của dự án, từ ngày mùng 2 đến ngày mùng 7 tháng Tám 2011 chúng tôi sẽ có hai sự kiện.
Sự kiện thứ nhất sẽ diễn ra từ mùng 2 đến mùng 6 tháng 8 ( từ 1 giờ chiều đến 7 giờ tối mỗi ngày). Trong bốn ngày đó, các nghệ sĩ graffiti sẽ đi tới việc hoàn tất bức tranh tường bên ngoài, đồng thời, ở không gian trưng bày của Ga 0, họ cũng tổ chức một không gian trưng bày mà ở đó sẽ có các màn hình trình chiếu lại quá trình vẽ tranh trong gần một tháng của họ, cũng như các clips phỏng vấn và phóng sự của dự án. Trong những ngày này, và trong không gian trưng bày bên trong này, công chúng sẽ có cơ hội để trao đổi chuyện trò trực tiếp với các nghệ sĩ.
Sự kiện thứ hai, đó là buổi party khai mạc vào chiều ngày mùng 7 tháng Tám (Chủ Nhật), bắt đầu vào lúc 6h chiều. Đây sẽ là một party mở, không chỉ cho các nghệ sĩ và bè bạn của họ, mà còn cho chính những người dân sống trong hẻm, tức những người là thành phần tham gia vào cuộc đối thoại trong vòng gần một tháng vừa qua.
Cuối cùng, chúng tôi xin dành lời cảm ơn trân trọng và chân thành nhất tới các nghệ sĩ, các “công nhân nghệ thuật” của ga 0, như Ben, em Lê My, em Nhàn, bạn Phí Từ Việt, cùng những người bạn của ga 0, như Phan Anh, em Quỳnh Nguyễn, bạn Tuấn Kiệt, cùng các bạn khác, tức những người đã làm hết sức mình để cho dự án thành công như hiện tại.
Lẽ dĩ nhiên, lời cảm ơn này cũng phải dành tới nhóm nghệ sĩ graffiti Click 9, cùng các bạn nghệ sĩ cộng tác như Nguyễn Đức Thịnh, Hoàng art, Lê Long, Laurrent, và vô số các bạn nghệ sĩ khác mà chúng tôi có khi chưa kịp biết tên, đã tới và tham dự nhiệt tình vào quá trình đối thoại giữa nghệ thuật và cuộc sống.
Chúng tôi cũng xin trân trọng dành lời cảm ơn cho các cơ quan truyền thông báo chí, như báo sài Gòn Tiếp thị, báo Văn Hóa Thể Thao, kênh truyền hình VTC 10, chương trình truyền hình “Chào ngày mới”, kênh HTV 7, trang web AnyArena, Hanoigrapevine và soi, cùng các bạn bè là phóng viên báo chí khác đã quan tâm và cổ vũ, hoặc đăng thông tin về cho dự án.
Xin trân trọng gửi lời chào tới các bạn, hẹn gặp lại các bạn trong tuần sự kiện sắp tới, và dĩ nhiên là, trong các sự kiện sắp tới do ga 0 thực hiện
Thay mặt ga 0
Giám đốc nghệ thuật
Như Huy
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét