Như Huy dịch|Diễn văn của ông thợ cạo trong phim "Nhà độc tài vĩ đại" [a great dictator] *

Xin thứ lỗi, nhưng quả thật tôi không muốn làm hoàng đế. Đó không phải là công việc của tôi. Tôi không thể cai trị hay chinh phạt ai cả. Nếu được, tôi chỉ muốn giúp người khác, người Do-Thái, người không Do-Thái, người da trắng, hoặc da đen.

Tất cả chúng ta đều muốn giúp đỡ nhau, vì con người là như vậy. Tất cả chúng ta đều muốn sống vì hạnh phúc của người khác chứ không phải trên sự khốn khổ của người khác. Chúng ta không hề muốn căm ghét hay khinh bỉ nhau. Thế giới này có đủ chỗ cho mọi người, và trái đất phong nhiêu đủ nuôi sống tất cả chúng ta

Con đường của đời sống đã có thể tự do và đẹp đẽ. Nhưng chúng ta đã lạc lối mất rồi.

Lòng tham đã đầu độc tâm hồn chúng ta và giam hãm chúng ta trong nỗi hận thù; chính nó đã dẫn lối chúng ta tới sự khốn cùng và làm chúng ta đổ máu

Tốc độ của chúng ta được phát triển để trở nên nhanh hơn, nhưng chúng ta chỉ tự giam hãm chính mình. Máy móc giúp chúng ta giàu có, nhưng lại khiến lòng tham của chúng ta trở nên vô đáy.Tri thức chỉ khiến chúng ta thêm cay nghiệt, trí thông minh chỉ khiến chúng ta cứng lòng và không biết thương-nhau. Thay vì xúc-động, chúng ta chỉ tin vào tư duy; Chúng ta cần nhân tính chứ không cần máy móc; cần sự tử-tế và mềm-lòng chứ không cần trí thông minh

Thiếu đi những phẩm chất này, cuộc đời sẽ chỉ còn bạo lực và chúng ta sẽ đánh mất tất cả. Máy bay và sóng truyền thanh đã đưa chúng ta lại gần nhau hơn. Bản chất của các phát minh này là nhằm kêu gọi lòng tốt của con người, kêu gọi tình bằng hữu phổ quát, tức điều sẽ giúp đoàn kết tất cả chúng ta. Ngay lúc này đây, lời tôi nói đang được hàng triệu con người khắp thế giới lắng nghe, hàng triệu đàn ông, đàn bà, và bé thơ đang tuyệt vọng; Họ chính là nạn nhân của một hệ thống khiến con người tra tấn và giam giữ những con người vô tội. Với những ai có thể nghe thấy tiếng tôi, tôi xin nói: đừng tuyệt vọng

Sự cùng khổ mà chúng ta chịu đựng hôm nay chỉ là khoảnh khắc đang tàn lụi của lòng tham, và nó biểu lộ nỗi đắng cay nơi những kẻ đang sợ hãi trước sự tiến bộ của con người. Sự căm ghét con người sẽ phải chấm dứt, mọi kẻ độc tài sẽ phải chết, và quyền lực chúng đánh cắp từ tay nhân dân sẽ trở lại với nhân dân. Kể cả khi con người có ngã xuống, sự tự do sẽ không bao giờ tàn lụi…

Hỡi những người lính, đừng bán mình cho lũ thú dữ, cho những kẻ khinh miệt các bạn và bắt các bạn làm nô lệ, những kẻ đưa các bạn vào hệ thống và kiểm soát ý nghĩ, hành động, và cảm xúc của các bạn, những kẻ trui rèn các bạn, kiểm soát khẩu phần của các bạn, xem các bạn như gia súc, và dùng các bạn như những con tốt thí. Đừng bán mình cho lũ người trái tự nhiên, lũ người máy, với tâm địa máy. Các bạn không phải là những bộ máy. Các bạn không phải là gia súc. Các bạn là Người. Tự đáy tim mình, các bạn biết yêu-thương người khác. Các bạn không căm ghét, vì chỉ những kẻ không được yêu thương mới căm ghét. Hỡi những người lính; đừng chiến đấu để nô lệ kẻ khác, hãy chiến đấu để giải phóng con người. Chương 17 nơi sách Luca có viết:” Nước đức Chúa Trời ở trong các người”. Không phải trong một người hay một nhóm người, mà trong tất cả chúng ta: tức trong chính các bạn-nhân dân.

Các bạn-nhân dân, các bạn có sức mạnh sáng tạo ra máy móc, sáng tạo ra hạnh phúc. Các bạn có sức mạnh làm cho cuộc sống trở nên tự do, đẹp đẽ, biến nó thành một cuộc thám hiểm tuyệt vời. Vậy, nhân danh dân chủ, hãy sử dụng sức mạnh ấy, hãy đoàn kết lại. Chúng ta hãy chiến đấu cho một thế giới mới, một thế giới tử tế, nơi con người có cơ hội có việc làm, nơi bạn sẽ có tương lai, có tuổi già và có được sự bảo vệ.

Cũng bằng việc hứa hẹn những điều này, lũ thú dữ đã bước lên được chiếc ngai quyền lực. Song chúng chỉ nói dối mà thôi. Chúng không hề, và sẽ không bao giờ giữ lời hứa. Những kẻ độc tài giành lấy tự do, nhưng lại bắt người khác làm nô lệ. Giờ đây, chúng ta hãy chiến đấu để hoàn thành lời hứa ấy. Hãy chiến đấu để giải phóng thế giới, để xoá bỏ các biên giới, để huỷ giải lòng tham, sự hận thù, và tâm địa không-biết-khoan-dung. Hãy chiến đấu cho một thế giới có-tình-có-lý, một thế giới nơi khoa học và sự tiến bộ sẽ mang lại hạnh phúc cho tất cả chúng ta.

Hỡi những người lính, nhân danh dân chủ, hãy đoàn kết lại.

Hãy ngước nhìn lên bầu trời. Mây đen đang tan biến. Mặt trời đang ló rạng. Từ đêm tối, chúng ta đang bước ra ánh sáng. Chúng ta đang đến với một thế giới mới. Một thế giới mà ở đó con người sẽ vượt lên khỏi sự hận thù và tàn bạo.

Tâm hồn con người đang được chắp cánh, và cuối cùng, hắn đã bắt đầu bay. Bay vào cầu vồng, vào ánh sáng của niềm hy vọng, vào tương lai, một tương lai rực rỡ thuộc về bạn, về tôi về tất cả chúng ta, hãy ngước nhìn lên, hãy ngước nhìn lên bầu trời…


*nguồn: http://luis.impa.br/chaplin.html
Có tham khảo bản dịch của anh Hoàng Ngọc-Tuấn, ở đây