Âm nhạc cổ điển thường thức (1)

Như Huy dịch


Các hình thức âm nhạc dành cho nhạc cụ

Châu Âu hiện đại đã có đóng góp vô cùng lớn lao cho thế giới nghệ thuật âm nhạc qua việc sang tạo ra các hình thức âm nhạc tuyệt vời cho nhạc cụ. Các nền văn minh khác có thể đã có những đóng góp về thi ca, kịch nghệ, hội họa, điêu khắc và kiến trúc, song duy chỉ châu Âu mới là nơi đóng góp cho thế giới các thể loại như Sonata, Concerto, Symphony, và các hình thức âm nhạc tuyệt vời cho nhạc cụ khác.

1- Suite ( Tổ khúc):

Suite là một trong những hình thức âm nhạc vĩ đại dành cho nhạc cụ có từ lâu đời nhất. Thời điểm ra đời của nó phải trở ngược lại tới thời điểm của dạng vũ nhạc (dance music) dân gian châu Âu cách đây hơn 300 năm. Các vũ khúc dân gian như minuet, gavotte, jig và hornpipe đã được những người nông dân sáng tạo nên và chơi rất lâu trước khi những con người ở thành thị được nghe chúng

Thế rồi, các vũ khúc này được đưa tới Vienna, Paris và các đô thị lớn khác – theo cách mà Rhumba, Mambo, và Cha Cha Cha đã được du nhập vào Hợp chúng quốc từ Mỹ la tin vậy. Dần dà, việc dàn nhạc kết hợp các giai điệu trong những vũ khúc thành một nhóm để chơi trở nên một thói quen. Nhóm giai điệu này, hay “suite” của các vũ khúc, sau này đã trở nên một hình thức âm nhạc giải trí phổ thông vào thế kỉ 16.

Sau này, các nhà soạn nhạc tài năng như Couperin, Purcell, Bach và Handel cùng một số người khác đã bị thu hút vào hình thức âm nhạc này, và tiếp nhận nó vào âm nhạc của mình. Họ đã phát triển hình thức ấy cho tới mức nó đạt tới độ phong nhiêu và sâu sắc như ngày nay. Bach và Handel còn viết các suites cho từng nhạc cụ riêng lẻ khác nhau, như cho Piano hay Cello, cũng như viết cho dàn nhạc. Mỗi khúc (movement) trong suites của Bach đều sở hữu vũ điệu khác nhau như bourrée, gavotte, polonais, v.v., Nhìn chung, mỗi suites cổ điển thường có từ 4-8 khúc.

Ngày nay, trong một suite không nhất thiết phải có vũ nhạc. Một suite hiện đại là một tập hợp các khúc nhạc đối lập nhau về tâm trạng, để nhờ đó, tạo ra sự kết nối bằng âm nhạc cho toàn bộ suite. Các suites thuộc thế kỷ 19 và 20 luôn kể một câu chuyện hay là sự tư duy về một đề tài nào đó, như tác phẩm Scheherazade của Rimsky-Korsakoff, Iberia của Debusy, và Sunday in Brooklyn của Elie Siegmeister. Một suite cũng có thể là một sự tái hòa âm phối khí để đem trình diễn trong một buổi hòa nhạc cho một bản nhạc từng được viết cho một vở Ballet, một vở kịch hay một bộ phim. Suite Nutcracker của Tchaikovsky, suite Peer Gynt của Grieg, hay suite Lieutenant Kijé của Prokofiev là các ví dụ cho trường hợp này.

------

Nguồn: The invitation to music, by Elie Siegmeister, HARVEY HOUSE, INC., publishers, Irvington-on-Hudson, New York, 1966

(còn tiếp)



Bach- Cello Suite No.2 i-Prelude (suite cho Cello)


Claude Debussy - Iberia - I. Par les rues et par les chemins


Grieg 'Peer Gynt' Suite No. 1, Op. 46 - 'Morning'