Tác phẩm video ( trích đoạn) "Divergence" của nghệ sỹ WANG Jianwei tại bảo tàng ART TODAY, Bắc Kinh, TRung Hoa

Đây là một tác phẩm video mà tôi thấy rất thích, do WANG Jianwei, nghệ sỹ Trung Hoa thực hiện vào năm 2007. WANG Jianwei từng là nghệ sỹ TRung Hoa đầu tiên tham dự DOCUMENTA 10, do Catherine David giám tuyển. Ông sinh năm 1958, là một trong những nghệ sỹ của trào lưu Hậu Thiên An Môn. Tôi đã từng gặp và trao đổi cùng ông. Rất tiếc lần tới Tung Hoa vừa rồi tôi không gặp được ông vì lúc đó ông đi khỏi Bắc Kinh để thực hiện một bộ phim mới. Tôi vẫn nhớ mãi cái băn khoăn của ông về việc, tại sao khi tham dự các triển lãm ở nước ngoài, ông luôn bị định dạng là nghệ sỹ Trung Hoa. Đây là điều mà ông thấy là vô nghĩa. TRong một cuộc trao đổi chung, ông cũng là người đưa ra "lý thuyết" về khu vực đèn vàng- tức khu vực nằm trong mối tương quan với khu vực đèn xanh và đèn đỏ. Trái với nhận định coi khu vực đèn vàng là khu vực của sự do dự, và vì thế, không phải là khu vực của nghệ thuật đương đại, theo WANG, nếu coi khu vực đèn xanh và đèn đỏ là hai khu vực có tính xác quyết, khu vực đèn vàng mới là khu vực có thể mở ra cho các khả thể, cho điều gì đó vẫn còn đang tiếp diễn và chưa bị kết thúc trong xác quyết. Chính nơi đây, theo ông, là khu vực của cái gọi là tính đương đại, và là địa bàn trọng yếu của nghệ thuật đương đại.

TRong tác phẩm video dài 10 phút này của mình, Wang Jianwei đã tạo nên một không gian siêu thực theo kiểu một giấc mơ.Trong không gian này có hai sự kiện được diễn ra đồng thời. Sự kiện thứ nhất là màn trình diễn kinh kịch của hai nghệ sỹ trinh diễn, đang cùng nhau múa đao chậm rãi. Sự kiện thứ hai là cuộc họp mặt kỳ lạ của những con người, trong các bộ dạng và trang phục công chức của xã hội Trung Hoa hiện đại. Những con người này có một điểm chung là đều đang ăn một cái gì đó, người thì ăn bánh bao, người thì ăn cơm hộp. Tuy nhiên, điều đặc biệt của tác phẩm video này chính là cái ánh sáng rọi từ trên cao xuống, tạo nên một công dụng trung hòa cả hai không gian khác biệt, giữa đời thường, và cảnh diễn, giữa hiện tại, và truyền thống, giữa quá khứ và thực tại. Cũng chính cái không gian ánh sáng kỳ lạ ấy, kết hợp cùng những động tác như mơ ngủ của những con người hiện tại, cùng các động tác đầy tính biểu tượng, cách điệu, và truyền thống của màn múa đao của hai diễn viên kinh kịch giữa một không gian âm nhạc và tiếng động đầy kịch tính -đã tạo nên một chất lượng khó quên nơi tác phẩm của WANG. Một chất lượng sinh ra từ cách đọc và diễn giải lịch sử và thực tại đương đại Trung Hoa vô cùng độc đáo của nghệ sỹ.



Như Huy